Viêm đại tràng là gì?

Đại tràng là một đoạn trong ống tiêu hóa, đảm nhận nhiệm vụ xử lý các chất thải từ ruột non, loại bỏ nước và cuối cùng là đào thải chúng dưới dạng phân qua hậu môn.

Viêm đại tràng là tình trạng viêm niêm mạc đại tràng kèm theo các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, đầy hơi và phân có máu. Bệnh này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong đó có 5 nguyên nhân chính:

• Nhiễm khuẩn.
• Máu cung cấp đến đại tràng không đủ (thiếu máu cục bộ).
• Bệnh viêm ruột (bệnh crohn và viêm loét đại tràng).
• Phản ứng dị ứng.
• Các tế bào bạch cầu lymphocytic và collagen xâm lấn vào thành của đại tràng gây viêm. Được gọi là viêm đại tràng vi thể.

Phân loại viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng được chia thành 2 giai đoạn chính là viêm đại tràng cấp và viêm đại tràng mãn tính.

Viêm đại tràng cấp

Bệnh chủ yếu gây ra bởi việc ăn những thức ăn không hợp vệ sinh, uống nước nhiễm ký sinh trùng. Các loại virus, vi khuẩn sẽ theo thức ăn xâm nhập vào bên trong cơ thể, qua dạ dày và đến đại tràng. Chúng tồn tại ở đại tràng, có thể giải phóng độc tố gây nên tình trạng viêm, làm tổn thương lớp biểu mô niêm mạc.

Các triệu chứng trong giai đoạn cấp thường nghiêm trọng, rầm rộ, bao gồm:

• Tiêu chảy đột ngột.
• Đau quặn.
• Đi ngoài liên tục.
• Phân dính máu hoặc chứa toàn nước.
• Có thể kèm sốt cao, mệt mỏi, sức lực bị suy kiệt.

Viêm đại tràng mãn tính

Một số nguyên nhân dẫn đến viêm đại tràng mãn tính như:

Viêm đại tràng thiếu máu do đại tràng bị mất nguồn cung cấp máu dẫn đến mất oxy và chất dinh dưỡng, dẫn đến tình trạng viêm đại tràng kéo dài.

Bệnh crohn, viêm loét đại tràng và bệnh viêm đại tràng vi thể được coi là bệnh tự miễn. Tức là tự cơ thể người bệnh phản ứng để chống lại tác nhân gây bệnh. Tình trạng viêm có thể bắt nguồn từ các phần khác nhau trong hệ thống đường tiêu hóa (bệnh crohn) và từ trực tràng (bệnh viêm loét đại tràng), sau đó là toàn bộ đại tràng.

Viêm đại tràng mãn tính là cũng có thể do bệnh viêm đại tràng cấp không được chữa khỏi hoàn toàn dẫn đến tái phát nhiều lần, sau đó trở thành mãn tính.

Viêm đại tràng giai đoạn này thường có biểu hiện không dồn dập, bao gồm:

• Đau bụng âm ỉ, các cơn đau quặn thường ngắt quãng.
• Đi tiêu nhiều lần trong ngày, có thể kèm táo bón xen kẽ.
• Phân sống, nát, có lẫn máu, chất nhầy.
• Ngoài ra, còn có mệt mỏi, chán ăn, gầy sút cân.

Chính vì là một bệnh tự miễn của cơ thể chống lại yếu tố gây hại cho đại tràng nên trong giai đoạn mạn tính, nếu vẫn tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh sẽ xuất hiện những đợt bùng phát bệnh, với triệu chứng xảy ra liên tiếp trong thời gian ngắn.

Để hiểu rõ hơn, mời bạn tham khảo thêm video dưới đây về viêm đại tràng cấp và mạn tính:

Điều trị viêm đại tràng

Tùy nguyên nhân, giai đoạn của bệnh mà bệnh nhân được điều trị theo các cách khác nhau. Mục tiêu là giảm viêm và điều trị triệu chứng kèm theo, đồng thời hạn chế các biến chứng xảy ra.

Chỉ định bằng thuốc

Thuốc chống viêm

Sử dụng thuốc chống viêm là bước đầu tiên trong điều trị viêm đại tràng, bao gồm một số loại sau:

• Corticoid: như prednisone và budesonide… có thể sử dụng để cải thiện triệu chứng ngắn hạn (3-4 tháng).
• 5-aminosalicylat (5ASA) như sulfasalazine. Tùy vào tình trạng bệnh mà sử dụng đường uống, tại chỗ hay đường tiêm.

Thuốc ức chế miễn dịch

Nhóm thuốc này cũng giúp giảm viêm nhưng theo cơ chế miễn dịch (cơ chế tự nhiên của con người để chống lại yếu tố gây bệnh). Các chất ức chế hệ thống miễn dịch bao gồm:

• Azathioprine và mercaptopurine: được sử dụng phổ biến nhất để điều trị viêm đại tràng. Tuy nhiên cần theo dõi chặt chẽ bệnh nhân trong khi điều trị do các tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, giảm khả năng chống nhiễm trùng, viêm gan…
• Methotrexate: chỉ sử dụng khi không đáp ứng với thuốc khác.

Liệu pháp sinh học

Từ kiến thức về cơ chế miễn dịch đã giúp các nhà khoa học phát triển các loại thuốc sinh học mới.

• Thuốc chống yếu tố hoại tử khối u (TNF) như infliximab, adalimumab… Thuốc có thể duy trì sự chữa lành niêm mạc.
• Natalizumab và Vedolizumab: thuốc gây tác dụng bằng cách ngăn chặn một số phân tử miễn dịch liên kết với các tế bào khác trong niêm mạc đại tràng.
• Ustekinumab: tác động vào interleukin (một loại protein có liên quan đến tình trạng viêm).

Thuốc kháng sinh, kháng nấm

Giải quyết nguyên nhân của bệnh, thuốc giúp tiêu diệt các vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm… Bao gồm những thuốc như Ciprofloxacin, Metronidazol…

Các loại thuốc khác

Ngoài việc kiểm soát tình trạng viêm, bác sĩ có thể thêm một số loại thuốc giúp giảm dấu hiệu và triệu chứng của bệnh:

• Thuốc chống tiêu chảy như methylcellulose, bột psyllium: giảm tiêu chảy từ nhẹ đến trung bình. Với trường hợp nặng hơn, loperamide có thể có hiệu quả.
• Thuốc giảm đau: acetaminophen, ibuprofen.
• Vitamin và khoáng chất bổ sung chất dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể.

Chỉ định phẫu thuật

Khi người bệnh có những biến chứng nặng như thủng đại tràng, xuất huyết nặng, phình đại tràng nhiễm độc… sẽ tiến hành phẫu thuật. Bác sĩ căn cứ theo tình trạng của bệnh nhân mà cắt toàn bộ hoặc một phần của đại tràng.

Bệnh viêm đại tràng có chữa khỏi hoàn toàn được không?

Tuy nhiên, việc điều trị bệnh viêm đại tràng lại không dễ dàng như vậy. Bệnh rất khó điều trị dứt điểm, chúng có thể tái phát nhiều lần do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Niêm mạc đã bị tổn thương

Sau một thời gian dài mắc bệnh, nếu điều trị không triệt để sẽ khiến lớp niêm mạc của đại tràng ngày càng bị tổn thương. Chúng dễ kích ứng với các tác nhân gây hại như vi khuẩn, thức ăn không đảm bảo vệ sinh, chất độc…

Ở bệnh viêm đại tràng, lớp lông nhung bao phủ trên thành đại tràng cũng dần lụi đi, lớp chất nhày cũng dần mất tác dụng. Thành đại tràng lúc này không còn hàng rào bảo vệ.

Đó là lý do tại sao, mỗi khi bạn ăn những thức ăn không hợp vệ sinh, căng thẳng kéo dài, uống nhiều rượu bia… lại thấy các triệu chứng khó chịu như ngoài nhiều hơn, đau bụng, phân chứa chất nhầy hoặc có máu… ngay cả khi bạn tuân thủ sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Sử dụng thuốc sai cách

Nhiều người không hiểu rõ về nguyên nhân gây bệnh viêm đại tràng, không biết cách điều trị và chăm sóc khiến bệnh ngày càng nặng.

Trong những lần khám bệnh đầu tiên, bệnh nhân được bác sĩ kê đơn kháng sinh, sau đó khi thấy xuất hiện các triệu chứng cứ lấy loại thuốc bác sĩ chỉ định ra để uống. Điều này có thể giảm triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc như vậy lâu ngày sẽ khiến bệnh càng ngày càng khó điều trị.

Kháng sinh sẽ tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi và bào mòn lớp bảo vệ niêm mạc. Lạm dụng kháng sinh còn làm phát triển những vi khuẩn không nhạy cảm với thuốc, như clostridium difficile gây bệnh tiêu chảy. Từ đó mà triệu chứng của bệnh nhân ngày càng nặng hơn.

Ngoài ra, những thuốc giảm đau không steroid cũng gây nên tình trạng viêm loét đại tràng (một trong những tác dụng phụ của thuốc).

Mất cân bằng hệ vi sinh ở đại tràng

Các ổ viêm loét là nơi cư trú của nhiều vi khuẩn gây bệnh. Khi càng nhiều ổ loét, chúng càng phát triển chiếm lấy vị trí của những vi sinh vật có lợi.

Cộng thêm việc, sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây hại thì cũng diệt cả vi khuẩn có lợi.

Từ đó, hệ vi sinh bị mất cân bằng, đại tràng không được bảo vệ như trước nữa. Khi gặp phải tác nhân gây bệnh, hệ miễn dịch tự nhiên của cơ thể không còn khả năng chống chọi bệnh tật, khiến bệnh bùng phát.

Điểm xung yếu do viêm để lại

Với phác đồ điều trị đúng, giai đoạn cấp được chữa khỏi. Những ổ loét được chữa lành, bắt đầu hình thành lớp tế bào mới, tạo một màng bảo vệ mới cho đại tràng. Nhưng sâu bên trong lớp bảo vệ này, các vết loét vẫn để lại các vết sẹo, tạo nên những điểm xung yếu của bệnh.

Khi thức ăn cay nóng, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, rượu bia… được đưa vào cơ thể, lập tức những điểm xung yếu này lại bị tác động. Tình trạng viêm nhiễm trở lại, bệnh đại tràng lại tái diễn.

Hệ miễn dịch của cơ thể

Việc giải thích trên có thể chưa thỏa mãn. Nhiều người có thể nghĩ: “Nếu như tôi tuân thủ đúng việc điều trị bằng thuốc (sử dụng đúng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ), chế độ ăn uống đảm bảo, không căng thẳng trong cuộc sống… thì có phải bệnh sẽ không tái phát hay không?”

Các nhà nghiên cứu cũng rất muốn tìm ra đáp án cho câu hỏi này. Họ cho rằng, ngoài những yếu tố cơ thể kiểm soát được như chế độ ăn, tâm trạng… có lẽ còn có những nguyên nhân mà cơ thể chúng ta không thể kiểm soát được bệnh viêm đại tràng.

Theo một nghiên cứu, các yếu tố theo mùa có thể góp phần làm khởi phát và tái phát bệnh viêm loét đại tràng. Chúng thường phổ biến vào mùa hè và mùa thu (1).

Nhiều nghiên cứu đã không thành công trong việc điều trị dứt điểm một dạng miễn dịch nguyên phát của viêm loét đại tràng. Các nhà phân tích tìm thấy một hợp chất tên là hydrogen peroxide có trong cơ chế gây bệnh. Nồng độ của chất này tăng cao đáng kể cả trong niêm mạc đại tràng không bị viêm ở người bị viêm loét đại tràng. Tức là đã có 1 sự tích tụ hydrogen peroxide từ trước khi bệnh viêm đại tràng bắt đầu (2).

Biến chứng của viêm đại tràng

Bệnh viêm đại tràng không thể chữa khỏi hoàn toàn, do đó người bệnh cần học cách sống chung với nó. Bởi nếu bệnh nhân không tuân thủ theo đúng thuốc bác sĩ chỉ định, chế độ ăn uống không điều độ, lối sống không lành mạnh có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng.

• Thủng đại tràng.
• Xuất huyết đại tràng nặng.
• Phình đại tràng nhiễm độc.
• Niêm mạc ruột phát triển bất thường gây dị sản ở mức độ nặng.
• Ung thư đại tràng

Một số nguyên tắc để giảm thiểu bùng phát bệnh viêm đại tràng

Với nền khoa học hiện đại ngày nay, bệnh viêm đại tràng có thể hoàn toàn được cải thiện, số lần tái diễn ít đi, thời gian giữa các lần dài thêm và các biến chứng có thể không xảy ra. Các triệu chứng nhẹ nhàng, bớt khó chịu hơn và chất lượng cuộc sống của bạn không hề bị ảnh hưởng.

Trong đó, có một số nguyên tắc bệnh nhân cần thực hiện như:

• Ăn chín uống sôi.
• Chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.
• Ăn những thực phẩm tốt cho đại tràng. Hạn chế những thực phẩm gây hại.
• Không tiếp xúc với những yếu tố kích thích niêm mạch đại tràng như đồ ăn cay nóng, rượu, bia…
• Rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn.
• Thường xuyên tập thể dục thể thao, nâng cao hệ miễn dịch.
• Bổ sung thêm thực phẩm cải thiện tình trạng viêm đại tràng.

Tràng Phục Linh PLUS – Công nghệ hiện đại bảo vệ viêm đại tràng

Niêm mạc đại tràng bị tổn thương là nguyên nhân chính gây tái phát bệnh. Do đó, muốn chấm dứt các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng cần tạo một lớp lá chắn để bảo vệ đại tràng.

Theo công nghệ tiên tiến của Mỹ, các nhà khoa học đã tìm ra được một hoạt chất được chiết xuất từ thành tế bào vi khuẩn Lactobacillus (thường có nhiều trong sữa chua). Đó là Immune Gamma giúp giải quyết triệt để các vấn đề của viêm đại tràng.

Thứ nhất, Immune Gamma là nguyên liệu tế bào cho các vi khuẩn đường ruột. Từ đó cân bằng hệ vi sinh ở đại tràng, tạo lá chắn bảo vệ niêm mạc đại tràng.

Thứ hai, hoạt chất đóng vai trò như một kháng nguyên làm kích thích cơ thể sản sinh ra các tế bào chống lại các yếu tố gây bệnh. Từ đó tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể.

Thứ ba, nhờ cấu trúc peptidoglycan là nguyên liệu tạo lên lớp niêm mạc ruột giúp làm lành các tổn thương trên niêm mạc đại tràng.

Thứ tư, Immune Gamma còn được chứng mình có khả năng tiêu diệt được các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus…

Như vậy, Immune Gamma tạo ra lá chắn kép bảo vệ cơ thể khỏi bệnh viêm đại tràng, vừa bảo vệ tại chỗ vừa thông qua cả hệ thống miễn dịch của cơ thể.

Tràng Phục Linh PLUS đã vận dụng thành công những tiến bộ của khoa học công nghệ, kết hợp Immune Gamma với Bạch phục linh, Bạch truật… là những dược liệu thiên nhiên, hiệu quả trong chữa bệnh đường tiêu hóa.

Do đó, sản phẩm giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh viêm đại tràng, ngăn ngừa được cơn bùng phát bệnh, kéo dài thời gian giữa các lần tái diễn bệnh.

Tràng Phục Linh mong rằng các kiến thức trong bài viết sẽ giúp người bệnh có cái nhìn khả quan hơn về tình trạng bệnh của mình. Đừng quá lo lắng, hãy thực hiện những nguyên tắc trong điều trị, bệnh sẽ được cải thiện.

Nguồn tham khảo

• https://www.medicinenet.com/colitis/article.htm
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4616205/
• (1) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1378376/
• (2) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31361982/